#NoFilter: interview met apotheker Koen Straetmans (APB) en Joris Van Assche (Medaxes) - Deel 1*

"Apothekers in België worden vandaag nog onderbenut"

In #NoFilter gaat Medaxes in gesprek met actoren in de gezondheidszorg. Ook standpunten die afwijken van of zelfs diametraal staan op deze van Medaxes, worden niet geweerd. Zonder taboes. Medaxes staat voor een open dialoog met woord en wederwoord. Ongefilterd en ongezouten. Dat zit in ons DNA.

Vandaag aan het woord:

“Over sommige zaken zullen we het roerend eens zijn, over andere minder of zelfs helemaal niet. Maar één ding is zeker: de bereidheid om naar wederzijdse standpunten te luisteren is het begin van alles”, steekt Joris Van Assche van wal.

Meteen een eerste stelling waarmee APB het … roerend eens is. Koen Straetmans: “Als apotheker staan we in voor uitleg en advies over het goed gebruik van geneesmiddelen. Op die manier creëren we mee het goede imago van geneesmiddelen naar de brede bevolking. In dialoog gaan met de geneesmiddelenindustrie vinden we dan ook belangrijk.”

Over de geneesmiddelenindustrie gesproken: hoe kijken apothekers eigenlijk naar generische en off-patent geneesmiddelen? En hoe zien ze dat segment evolueren in de toekomst?

Koen Straetmans: “We zijn ons goed bewust van het belang ervan. Eerst en vooral zitten heel veel evidence-based moleculen intussen al in het off-patent segment, zeker als het gaat over de medicijnen die we zien in de officina-apotheek. En uiteraard dragen generische en goedkope off-patent geneesmiddelen ook bij tot de toegankelijkheid van de farmaceutische zorg voor de burger en creëren ze budgettaire ruimte voor nieuwe therapieën (die wat ons betreft vaker in de eerste lijn ingezet mogen worden).

Financiële toegankelijkheid is echter meer dan 'zo goedkoop mogelijk'. Er is de laatste jaren enorm veel druk geweest op het off-patent segment. Als je enkel op de prijzen focust, lijkt dat misschien positief. Maar wie verder kijkt, ziet dat de bodem stilaan bereikt is. Met als gevolg dat verschillende geneesmiddelen korte of langere tijd onbeschikbaar zijn en sommige zelfs helemaal van de Belgische markt verdwijnen. Meer dan inzetten op nóg verdere prijsdalingen denk ik dat we moeten streven naar een hoger marktaandeel van generische, biosimilaire en goedkope geneesmiddelen.”

Joris Van Assche: “Daarin volg ik je volledig. De huisartsen hebben de voorbije jaren een enorme inspanning geleverd bij het voorschrijven. Dat heeft er mee voor gezorgd dat als je het generische en goedkope segment samentelt in ons land, je aan een marktaandeel van 70% komt. Maar in sommige specialisaties blijft het aandeel generische, goedkope en biosimilaire geneesmiddelen vandaag nog altijd schrijnend laag. Dat moet dringend anders, want qua prijsdalingen is de bodem volgens ons inderdaad echt wel bereikt. Het is niet zomaar dat vorig jaar 1 op de 5 generische geneesmiddelen definitief van de markt is verdwenen in België [lees HIER meer].”

Joris Van Assche: “In het nieuwe pact met de farmaceutische industrie zullen generische en biosimilaire geneesmiddelen hopelijk voldoende ademruimte krijgen. Het zijn immers die geneesmiddelen die voor concurrentie zorgen op de markt, niet de goedkope merkgeneesmiddelen. Die laatste zijn óók belangrijk voor de financiële duurzaamheid, maar ze vloeien voort uit de aanwezigheid van generieken en biosimilars. Ik heb er trouwens goede hoop op dat die ademruimte er komt. Op ons webinar in oktober gaf minister Vandenbroucke zelf aan dat de bodem in een aantal gevallen echt wel is bereikt [bekijk de tussenkomst van de minister HIER].”

We weten nu hoe APB denkt over generische geneesmiddelen. Laat ons de rollen even omdraaien: hoe kijkt Medaxes eigenlijk naar de apotheker? En hoe ziet het de rol van de apotheker evolueren?

Joris Van Assche: “Ik kom zelf uit een apothekersfamilie, ik moet dus opletten wat ik zeg (lacht). Alle gekheid op een stokje: ik geloof zeer sterk in de positieve rol van de apotheker in een steeds complexer wordende gezondheidszorg. Apothekers zijn voor veel mensen de meest laagdrempelige eerstelijnswerkers. Ze zijn cruciaal voor de farmaceutische zorg, maar hun rol reikt nog veel verder. COVID-19 toont dat zeer duidelijk aan. Overal vullen apothekers andere taken in naast farmaceutische zorg. En ik ben ervan overtuigd dat die evolutie nog maar in haar kinderschoenen staat. We ain’t seen nothing yet.”

Koen Straetmans: “De toegankelijkheid van de apotheker is inderdaad een ongelofelijke troef. Uit bevragingen blijkt bijvoorbeeld dat voor een banale gezondheidsklacht 1 op de 3 mensen naar de huisarts gaat, 2 op de 3 naar de huisapotheker. Dat zeg ik niet om op te scheppen of om het belang van de huisarts te minimaliseren, wel om te tonen hoe mensen de huisapotheker zien. Er zijn 4.700 apotheken, 12.000 apothekers en 6.000 apotheekassistenten in ons land. Samen zijn we goed voor een half miljoen (!) contacten per dag. Dat is een gigantisch potentieel.”

De hoofdboodschap van APB is dan ook duidelijk: als er handen en hersenen nodig zijn in de zorg, gebruik ons dan alsjeblieft. We kunnen op verschillende manieren gezondheidswinst helpen creëren: met goede farmaceutische zorg, preventie en oriëntatie. Op het vlak van preventie kunnen we bijvoorbeeld een rol spelen bij de vaccinatie. Néén, we willen vaccinaties niet afnemen van de huisarts! Maar we zien mensen die vandaag níet bij de huisarts geraken en dus ook geen vaccin krijgen. Als apotheker kunnen we helpen om die groep tóch gevaccineerd te krijgen.